TVP Kultura - 2023-07-30 09:05

magazyn

Każda wspólnota potrzebuje mitów. Mitów założycielskich. Historycznych. W tym odcinku przypomnimy opowieści o królu Popielu, Piaście i Rzepisze, przodkach Sarmatów walczących z Aleksandrem Macedońskim, które miały ogromny wpływ na kształtowanie tożsamości polskiej szlachty w XVI i XVII wieku. Prof. Krzysztof Koehler - poeta, historyk literatury, krytyk literacki, skonfrontuje te mity z wynikami badań naukowych, faktami historycznymi oraz źródłami. Dwa najdawniejsze mity pochodziły z najstarszych polskich kronik Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, jeden był późniejszy, ale jakże wpływowy o Sarmatach jako potomkach polskiej szlachty. Jego źródłem były pisma Ptolemeusza podchwycone przez Jana Długosza a po nim historyków wieku XVI: Bielskich, Miechowitę, Wapowskiego i innych. W XV wieku w Europie różne narody szukały swojej dawnej, najchętniej antycznej przeszłości. Włosi wywodzili swój ród od Eneasza, Francuzi spod Troi, a Polacy od Sarmatów - ludu pochodzącego z ziem Iranu. Sarmacki mit wskazywał na antyczną dawność polskiej czy staropolskiej kultury, jednoczył szlachtę polską i litewską w sarmacki lud Rzeczypospolitej, stał się podwalinami mitu o misji, którą miała do odegrania Rzeczpospolita - antemurale Christianitatis. Był uzasadnieniem dla strategii politycznej Rzeczypospolitej.

wstecz