TVP Kultura - 2024-01-01 08:10

film fabularny

Chociaż powieści Alexandra Dumasa mają dziś coraz mniej czytelników, zainteresowanie nimi nie wygasło całkowicie. Tyle że młodszym generacjom perypetie D'Artagnana i jego trzech dzielnych przyjaciół z gwardii Ludwika XIII znane są przede wszystkim z ekranu. Dumasowscy muszkieterowie tak bardzo fascynowali filmowców, że od początku istnienia kina nie było dziesięciolecia, w którym nie powstałaby choćby jedna nowa próba przedstawienia ich przygód. Pierwszy sięgnął po fabułę "Trzech muszkieterów" Georges Melies w 1909 r. , kolejne wersje powstawały w Ameryce, Włoszech, Meksyku, Argentynie i oczywiście we Francji. Sam Richard Lester w 1989 r. ponownie zaprosił na plan tych samych aktorów, aby zrealizować "Powrót muszkieterów". Powieść Dumasa poddawano także przeróbkom komediowym i parodystycznym, jak choćby w przypadku ekranizacji Maxa Lindera z 1922 r. Krytyka zgodnie uznała dzieło Lestera za jedno z najbardziej udanych w całej historii Dumasowskich ekranizacji. Zdjęcia kręcono w plenerach Hiszpanii, nawet do ról epizodycznych zaangażowano aktorskie sławy, a scenograf i kostiumolog mieli nieograniczone pole do popisu. Mimo wartkiej, pełnej brawurowych pojedynków akcji oraz wątku melodramatycznego, nie jest to jednak tradycyjny film "płaszcza i szpady". Całość przeniknięta jest duchem przewrotności i ironii, plebejskiej zabawy, która okazała się bardzo bliska literackiemu pierwowzorowi. Zachwycając publiczność widowiskowym przepychem, reżyser dostrzega również i pokazuje powszechny analfabetyzm, niechlujstwo życia XVII - wiecznej Francji, tragiczny los biedoty, co tłumaczy mentalność i aspiracje bohaterów, których pochłania troska o pieniądz i dążenie do zdobycia pozycji. Młody i ubogi Gaskończyk D'Artagnan, nauczony jedynie władać szpadą, lecz żądny dworskiej kariery, wyrusza do Paryża, mając przy sobie listy polecające do pana de Treville, sprawującego pieczę nad królewskimi muszkieterami. Podczas zwady w oberży młodzieniec zostaje pokonany przez mężczyznę z opaską na oku. Poprzysięga mu zemstę, nie wiedząc, że to Rochefort, jeden z zauszników kardynała Richelieu, z którym nieraz przyjdzie mu się zmierzyć. Po przybyciu do stolicy D'Artagnan naraża się kolejno trzem muszkieterom: Athosowi, Porthosowi i Aramisowi, ale do naznaczonych mu pojedynków nie dochodzi, gdyż na placu zjawiają się wspólni wrogowie - gwardia kardynała. D'Artagnan dzielnie wspiera muszkieterów, zyskując ich wdzięczność i przyjaźń. Gaskończyk zatrzymuje się w domu pana Bonancieux, którego piękna żona Constance zaczyna niebawem okazywać gościowi swe względy. Ale Constance staje się również przyczyną kłopotów D'Artagnana. Jako zaufana przyjaciółka królowej Anny Austriaczki pośredniczy w jej potajemnych spotkaniach z angielskim premierem, księciem Buckingham, co naraża ją na zamach ze strony ludzi kardynała. Broniąc ukochanej, D'Artagnan wplątuje się w aferę z kolią diamentową królowej. Okazuje się bowiem, że Anna Austriaczka dała Buckinghamowi swój naszyjnik na pamiątkę ich spotkania i w dowód łączącego ich uczucia. Gdy szpiegowie Richelieu odkrywają tajemnicę królowej, kardynał podsuwa władcy pomysł sprawdzenia wierności małżonki: niech na najbliższym balu Anna pojawi się w królewskich diamentach. Zrozpaczona królowa za pośrednictwem Constance prosi D'Artagnana i jego kompanów o pomoc. Muszą oni jak najszybciej dostać się do Anglii i odebrać od Buckinghama królewski klejnot.

wstecz