Loading...
TVP 1 - 2023-08-28 21:10
spektakl teatralny
1 września 1939 r. - dla ludzi, którzy pamiętają ten dzień, był on najstraszniejszym w ich życiu, choć jeszcze mało kto przypuszczał wtedy, że wojna potrwa tak długo, że zbierze tak straszliwe, krwawe żniwo. Jej wybuch kładł kres planom i marzeniom. W jednej chwili ludziom zawalił się świat. Wojciech Bieńko (rocznik 1933), warszawiak, mały powstaniec, matematyk z wykształcenia i pisarz z powołania, pokazuje w swoim dramacie ten przełomowy moment na przykładzie warszawskiej rodziny Wojtowiczów. Ukazane w sztuce wydarzenia rozgrywają się w dwóch płaszczyznach czasowych: współcześnie i w ciągu dwóch dni 1939 r. Narrator opowieści, Leopold, teraz 90 - letni staruszek, ostatni z rodziny, dożywa swoich dni w Domu Aktora w Skolimowie. Otoczony zachowanymi rodzinnymi pamiątkami i zdjęciami, wspomina tamte chwile i swoich bliskich. 31 sierpnia 1939 r. w domu Wojtowiczów obfituje w wiele ważnych wydarzeń. Tego dnia Anna, córka Aleksandra i Zofii, oświadcza rodzicom, że podjęła nieodwołalną decyzję o wstąpieniu do klasztoru. Obdarzona pięknym głosem dziewczyna odrzuca możliwość robienia międzynarodowej kariery śpiewaczej. Zamiast sztuce chce się poświęcić Bogu. Matka przyjmuje jej decyzję z bólem, ale bez protestów, uważa, że nie ma prawa dyskutować o powołaniu. Ojciec, ateista i pragmatyk, doszukuje się w postanowieniu Anny swojej winy. Docieka, gdzie on i żona popełnili błąd, że córka opuszcza rodzinny dom, odwraca się od świata. Tego samego też dnia wraca do domu wypuszczony z więzienia starszy syn Wojtowiczów, Eugeniusz. Ten uzdolniony matematyk, student wydziału elektrycznego, wstąpił do partii komunistycznej i został aresztowany za działalność w jej szeregach. Dla ojca, zdeklarowanego piłsudczyka, bohatera wojny polsko - bolszewickiej 1920 r. , odznaczonego krzyżem Virtuti Militari, synowska zdrada ideałów jest jeszcze boleśniejsza niż niepojęta decyzja córki. Wojtowicz uważa więc, że w pewnym sensie stracił dwoje ukochanych dzieci. Poczucia straty dopełnia najmłodszy Leopold, birbant i hulaka. Poldek kpi zarówno z ideałów wyznawanych przez ojca, jak i brata, śmieszą go ich moralne i polityczne dylematy. Ze swoją dziewczyną Lalą, równie jak on beztroską, pragnie się bawić i cieszyć życiem. Nie chce słuchać o wojnie, nie dopuszcza do siebie myśli o jej ewentualnym wybuchu. Mijają kolejne godziny. Aleksander Wojtowicz szykuje się do następnego dnia. Nie ma złudzeń, wie, że wojna jest już nieunikniona. Jako lekarz ma pełnić służbę w swoim szpitalu. Kiedy również Eugeniusz prosi go o pomoc w załatwieniu wojskowego przydziału, ojciec początkowo kpi z niego, że nagle przypomniał sobie o ojczyźnie. Wykonuje jednak telefon do znajomego generała i załatwia przydział i dla syna. Przypadkowo słyszy też w ogrodzie rozmowę Eugeniusza z jego dawną dziewczyną, Krysią. Choć w innych okolicznościach słowa młodych miałyby dla całej rodziny wielkie znaczenie, teraz wydają się mało istotne. O świcie domowników budzi dzwonek telefonu: dowiadują się, że Niemcy zaatakowały Polskę. Aleksander i Eugeniusz, żegnani przez bliskich, udają się do szpitala, obiecują wpaść wieczorem. Nie wiedzą, że już nigdy ich nie zobaczą.