TVP Historia - 2023-12-18 16:50

debata

12 grudnia 1970 roku Władysław Gomułka, pierwszy sekretarz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w przemówieniu radiowo - telewizyjnym ogłosił drastyczną podwyżkę cen żywności. Nazajutrz w Stoczni Gdańskiej wybuchł strajk. Fala protestów objęła wkrótce większość Wybrzeża. Doszło do strać manifestantów z oddziałami milicji i wojska. 15 grudnia władze nakazały użycie broni palnej do tłumienia protestów. Do najtragiczniejszych wydarzeń doszło 17 grudnia w Gdyni, kiedy to na wezwanie wicepremiera Stanisława Kociołka, gdyńscy stoczniowcy udawali się do pracy. Tłumy wysypywały się z kolejek dojazdowych na stacji "Gdynia - Stocznia". Nieopodal stoczniowcy natrafili na wojskową blokadę. Przed godziną szóstą zostali zmasakrowani przez wojsko. Zginęło 11 osób, a rany - w tym ciężkie - odniosło około 30. Później na ulicach miasta od strzałów milicji zginęło jeszcze 7 osób, a wiele było rannych. Tego samego dnia protesty rozpoczęły się w Szczecinie oraz Elblągu. Byli kolejni zabici i ranni. Według oficjalnych danych na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku zginęło 45 osób. 1 165 odniosło rany, około 3 tys. zostało aresztowanych, wielu z nich bestialsko pobitych. Jaki był ówczesny układ sił [grupy] na szczytach władzy w PZPR? Z którą ekipą był związany Stanisław Kociołek, autor tragicznego w skutkach komunikatu? Jaką rolę w wydarzeniach w Gdyni odegrał gen. Franciszek Szlachcic z MSW? Czy istotnie, jak sam mówił, zależało mu na ograniczeniu liczby ofiar, czy też jego działania miały inny, ukryty sens? Czy apel Kociołka i masakra na Wybrzeżu to tylko wynik chaosu decyzyjnego w szeregach partii i wojska, czy też starannie zaplanowanej prowokacji w walce o władzę na szczytach PZPR? Jak doszło do użycia broni? Dlaczego wojskowe rozkazy nie nakazywały raczej strzelania w górę, ponad głowami ludzi? Bilans "czarnego czwartku". Co działo się w Szczecinie? Kiedy tu robotnicy rozpoczęli strajk? Jakie mieli postulaty? "Republika szczecińska" - określenie Szydlaka. Strajki i starcia w Elblągu. Strajki w innych miastach. Jakie wnioski z wydarzeń Grudnia '70 wyciągnęła władza, a jakie robotnicy? Czy byłby Sierpień '80 bez Grudnia '70? Dlaczego to właśnie Edward Gierek zastąpił Gomułkę na stanowisku I sekretarza PZPR?

wstecz