TVP Kultura - 2023-03-30 11:00

serial TVP

Adaptacja niegdyś bardzo głośnej książki Jarosława Iwaszkiewicza. "Sława i chwała" to najobszerniejsza jego powieść. Napisana z epickim rozmachem, kreśli dzieje polskiej inteligencji od "pierwszych dni lipca 1914 roku" do jesieni roku 1947. Jest zarazem epitafium dla duchowego oblicza kultury polskiej, a po trosze i europejskiej, ukształtowanego w XIX wieku. Nad "Sławą i chwałą" pisarz pracował w latach 1956 - 1962, choć pierwsze szkice utworu powstały już pod koniec lat czterdziestych. Mimo upływu czasu także dzisiaj powieść Iwaszkiewicza stanowi interesujący zapis osobistych doświadczeń autora oraz jego rozważań filozoficznych, dotyczących zwłaszcza estetyki i moralności. Admirator Iwaszkiewiczowskiego stylu odnajdzie w "Sławie i chwale" zarówno niezrównane, pełne zmysłowego uroku opisy, jak i wnikliwe portrety psychologiczne, a także barwną panoramę uczuć i emocji, od dojmującej nostalgii i bólu przemijania do pełnej mądrego dystansu ironii. Historyczne przełomy i kataklizmy sąsiadują bowiem w książce z równie burzliwymi dziejami miłości, zdrad i tragedii, których doświadczają poszczególni bohaterowie. Przymiarki do ekranizacji "Sławy i chwały" trwały od dawna. Telewizyjna wersja z lat siedemdziesiątych firmowana przez Lidię Zamkow nie wytrzymała konfrontacji z książką. Blisko dziesięć lat później z powieścią Iwaszkiewicza chciał się zmierzyć Jerzy Hoffman. Skończyło się jednak na zamiarach. Wkrótce powstał scenariusz pióra Krzysztofa Teodora Toeplitza. I on musiał odleżeć swoje, zanim poważnie zainteresował się przedsięwzięciem Kazimierz Kutz. Po mozolnych zabiegach reżyserowi udało się zgromadzić niezbędne środki i produkcja ruszyła. Ze względów oszczędnościowych sceny "paryskie" kręcono w Krakowie, "kresowe" w Lublinie, a "czarnomorskie" nad Bałtykiem. Kutzowi udało się zebrać doborową obsadę. Ogółem w siedmioodcinkowym serialu wzięło udział prawie 150 aktorów, nie licząc statystów. Mimo że scenariusz jest wierną adaptacją powieści, liczne wątki literackiego oryginału musiały ulec redukcji. Wydaje się to zrozumiałe, jeśli w siedmiu godzinach emisji chce się zmieścić tysiąc pięćset stron prozy. Kutz i Toeplitz skupili się więc przede wszystkim na dziejach kolejnych pokoleń trzech rodów: Myszyńskich, Royskich i Gołąbków. Niestety, z powodu bardzo okrojonego budżetu cykl zrealizowano na taśmie szesnastomilimetrowej, co umożliwia prezentowanie go wyłącznie na małym ekranie. Akcja serialu rozpoczyna się w lipcu 1914 roku w Odessie. Spędzają tu wakacje dorosłe dzieci pani Szyllerowej: kompozytor Egdar i śpiewaczka Elżbieta. Towarzyszą im pochodzący z zaprzyjaźnionej rodziny Józio Royski i jego korepetytor Kazimierz Spychała. Wkrótce dołączają do nich Ola - cioteczna siostra Józia i hrabia Janusz Myszyński - sąsiad Royskich. Wszyscy nawiązują kontakty z Rosjanami z odeskiej bohemy artystycznej. Rodzą się wakacyjne flirty. Józio zakochuje się w Elżbiecie, Janusz w rozpoetyzowanej córce policmajstra Ariadnie Tarło, Spychała uwodzi Olę, do której wzdycha też znany cukiernik Franciszek Gołąbek. Obiecująco zapowiadającą się kanikułę przerywa jednak ogłoszenie mobilizacji.
Serial historyczno - obyczajowy, 54 min, Polska 1998 Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Olgierd Łukaszewicz, Michał Żebrowski, Piotr Adamczyk, Mariusz Bonaszewski, Anna Radwan, Joanna Mastalerz, Maria Gładkowska, Mirosława Dubrawska, Paweł Deląg, Agnieszka Czekańska, Zbigniew Zamachowski i inni

wstecz