TVP Historia - 2023-04-14 21:05

spektakl teatralny

Sfilmowana wersja dramatu Stanisława Wyspiańskiego - dzieło Konrada Swinarskiego uhonorowano Nagrodą Główną w kategorii filmów telewizyjnych oraz nagrodą za muzykę dla Stanisława Radwana na FPFF w Gdańsku w 1974 r. Tragedia Wyspiańskiego, której osnową było prawdziwe zdarzenie, odnotowane w XIX - wiecznych kronikach sądowych, wielokrotnie gościła na polskich scenach. Do najsłynniejszych współczesnych inscenizacji należała propozycja Konrada Swinarskiego, który przed sfilmowaniem dramatu wystawił "Sędziów" w Starym Teatrze w Krakowie. Stary Żyd Samuel ma dwóch synów. Pierworodny Natan pomaga ojcu w prowadzeniu karczmy, a po kryjomu zajmuje się dostarczaniem dziewcząt handlarzowi żywym towarem. Młodszy Joas, dziecko dobre, wrażliwe i natchnione mądrością, jest największą dumą i miłością ojca. Trzynastoletni chłopiec uczy się gry na skrzypcach, przyjaźni się z urlopowanym żołnierzem, często bywającym w karczmie. U Samuela pracuje posługaczka Jewdocha, córka pustelnika zwanego przez wszystkich Dziadem, którego przed laty karczmarz pozbawił podstępnie majątku i wtrącił do więzienia. Dziad nieoczekiwanie zjawia się w karczmie, grozi właścicielowi ujawnieniem jego nieczystych interesów. Jewdocha rozpoznaje w starym włóczędze ojca, opowiada mu swe dzieje od momentu, gdy karczmarz ją przygarnął. Przyznaje się też ojcu do swojego związku z Natanem, który uwiódł służącą, a później skłonił pohańbioną do dzieciobójstwa, aby uniknąć skandalu. Dziad przysięga, że zemści się za krzywdę swoją i córki na synach Samuela. Karczmarz i Natan postanawiają zabić Jewdochę, jedynego świadka swoich dawnych występków. Z premedytacją planują nową zbrodnię, zamierzając zrzucić winę na urlopnika. Gdy żołnierz zjawia się w karczmie, Natan podsuwa mu pistolet, a potem prowokuje bójkę. Pada strzał, ranna Jewdocha umiera. Przerażony żołnierz ucieka, alarmuje żandarmerię. Do wioski zjeżdżają sędziowie. Odbywa się rozprawa przeciwko Natanowi, oskarżonemu o handel żywym towarem i zabójstwo. Jednak w efekcie zabiegów Samuela za winnego morderstwa zostaje uznany żołnierz. W obronie przyjaciela występuje mały Joas. Odkrycie prawdziwego oblicza uwielbianego ojca jest dla niego takim wstrząsem, że wrażliwy chłopiec umiera. Samuel rozpacza nad ciałem syna. W milczeniu mijają go sędziowie, bezradni wobec bólu ojca i boskich wyroków.

wstecz