TVP 1 - 2023-11-11 09:35

felieton

Zarówno polskie społeczeństwo w czasie kiedy Dmowski żył i kiedy mogło go obserwować, jak i współcześni historycy nie są zgodni. Część z nich twierdzi, że wielki polityk, wielki mąż stanu to powinien być ktoś bez skazy. Autor filmu z taką interpretacją się nie zgadza i zalicza Romana Dmowskiego do klasycznych mężów stanu. Mężów stanu w rozumieniu pierwszej połowy XX wieku, kiedy byli to zarówno myśliciele i intelektualiści, jak też i przywódcy, bardzo często twórcy wielkiego ruchu społecznego i politycznego. Dmowskiemu udało się praktycznie od podstaw stworzyć pod koniec XIX wieku formację, obóz polityczny: Stronnictwo Narodowo - Demokratyczne, bardziej znane pod nazwą Narodowej Demokracji, przekształcane później w partię polityczną, w momencie kiedy Rzeczpospolita odrodziła się już jako niepodległe państwo. I praktycznie do końca swojego życia Dmowski był nie tylko głównym ideologiem tego obozu politycznego, ale był też uważany za niekwestionowanego przywódcę. Jeżeli podamy tylko jedną liczbę: stu tysięcy ludzi, którzy przybyli na jego pogrzeb w styczniu 1939 roku, to widać miarę oddania i szacunku dla człowieka. Kiedy zastanawiamy się nad tym, dlaczego zaliczyć go do wielkich postaci historii Polski, to z całą pewnością jest to jego ogromny wkład w odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku. My mamy taką tendencję do eksponowania tylko i wyłącznie tego wkładu militarnego. Nie jest to opinia do końca prawdziwa. Ten wkład był oczywiście istotny, ale zabiegi dyplomatyczne trwające przez cały okres I wojny światowej sprawiły, że nikt nie poddawał w wątpliwość tego, że kiedy będzie kształtowany nowy ład geopolityczny w Europie, to miejsce dla Polski z całą pewnością tam jest. I do tego w dużej mierze przyczynił się Dmowski, który rozmawiał jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości z większością tych polityków, którzy właśnie o takiej sytuacji zadecydowali.

wstecz