TVP Historia - 2024-01-27 17:35

cykl dokumentalny

Obejmując w grudniu 1970 roku władzę, Edward Gierek musiał zarówno zmierzyć się z rozbudzonymi nastrojami społecznymi, nową falą strajków, która w styczniu 1971 roku objęła Wybrzeże, a potem cały kraj, jak i umocnić swoją władzę w partii komunistycznej. Wrzenie społeczne opanowano poprzez wycofanie się z grudniowej podwyżki cen, złagodzenie napiętych stosunków z Kościołem, przejściową liberalizację w polityce kulturalnej, ułatwienie wyjazdów zagranicznych. Niebagatelną rolę odegrała także stopniowa poprawa sytuacji gospodarczej, osiągnięta dzięki zaciągnięciu licznych kredytów zagranicznych. Sytuację w partii Gierek opanował dzięki odsunięciu potencjalnych rywali na boczny tor i zapewnieniu im przy tym intratnych stanowisk. Aparat partyjny chętnie podporządkował się nowemu przywódcy, który w odróżnieniu od Gomułki pozwalał szeroko korzystać z przywilejów władzy. Kwitła propaganda sukcesu, podkreślająca, że Polak potrafi. Sukces nie trwał jednak długo. W 1975 roku rozpoczął się ogromny kryzys gospodarczy, który trwał aż do schyłku PRL. W sklepach zabrakło towarów, próba przeprowadzenia radykalnej podwyżki cen w czerwcu 1976 roku zakończyła się kolejnym buntem społecznym. Jednocześnie, w związku z zamiarem nowelizacji konstytucji, w której zamierzano formalnie zapisać kierowniczą rolę partii i sojusz ze Związkiem Sowieckim, odradzała się opozycja. W odpowiedzi na masowe represje po Czerwcu ’76 powstał Komitet Obrony Robotników. Wkrótce dołączył do niego Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz szereg dalszych organizacji. Wydawały one w podziemiu dziesiątki pism, książki, organizowały niezależne wykłady i manifestacje patriotyczne. Wielkie nadzieje w Polakach wzbudził wybór ich rodaka, kardynała Karola Wojtyły, na nowego papieża. Jan Paweł II w czerwcu 1979 roku odwiedził ojczyznę, wypowiadając słowa proroczej modlitwy: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi!. Polska była gotowa na wielką zmianę.

wstecz