TVP Historia - 2025-11-11 12:55

cykl dokumentalny

Na początku XX wieku minęło ponad 100 lat od czasu, gdy Polska utraciła Niepodległość. Kilkakrotnie podejmowano walkę zbrojną, by doprowadzić do odrodzenia Rzeczpospolitej. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ludowy oraz chrześcijańsko-demokratyczny. Działacze wywodzili się z młodej inteligencji i nie zgadzali się na bierność wobec zaborców. W kierownictwie Polskiej Partii Socjalistycznej na czoło wysunął się Józef Piłsudski. Przywódcą tajnej Ligi Narodowej został Roman Dmowski. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność. Listopad 1918 roku był przełomowym momentem w historii Polski - po upadku okupacji niemieckiej i austriackiej Polacy odzyskali niepodległość po 123 latach. W wydarzeniach tych aktywnie uczestniczyła młodzież, peowiacy i mieszkańcy miast i wsi, rozbrajając okupantów. Józef Piłsudski umiejętnie wykorzystał sytuację, zawierając porozumienia z niemieckimi Radami Żołnierskimi w sprawie ich ewakuacji. Odzyskanie wolności, symbolicznie ustalone na 11 listopada, miało wielkie znaczenie moralne, lecz zostało okupione ofiarami - podczas rozbrajania Niemców zginęło około stu osób.

wstecz