TVP Historia - 2023-10-19 23:45

Ksiądz Jan Zieja (1897 - 1991) był postacią wyjątkową, łączącą w sobie niezwykłą wiarę, ludzką wrażliwość i wielki patriotyzm. Przez całe swoje długie życie był zaangażowany w szereg inicjatyw religijnych, społecznych i niepodległościowych. Jako kapelan brał czynny udział w wojnie polsko - bolszewickiej, konspiracji akowskiej i Powstaniu Warszawskim. Był zaangażowany w pomoc Żydom, w ramach akcji Żegota. Po wojnie poza pracą duszpasterską zaangażował się również w działalność opozycyjną, był założycielem Komitetu Obrony Robotników. Zaś po 1980 roku wspierał NSZZ Solidarność. Bez wątpienia był jednym z największych autorytetów dla środowisk byłych żołnierzy Armii Krajowej oraz opozycji demokratycznej w PRL. Historia niezwykła księdza Ziei zaczyna się od niezwykłej deklaracji w okresie wojny bolszewickiej. Od uznania bezwzględnej nadrzędności boskiego piątego przykazania Nie zabijaj. To przykazanie obowiązuje również żołnierzy walczących o wolność Ojczyzny. W obliczu wojny taka postawa to gest trudny do zrozumienia, a nawet uznawany przez wielu za niebezpieczny lub będący nie tylko niepotrzebną słabością, ale nawet zdradą. W okresie międzywojennym był postacią, którą łączyła ludzi, a nie dzieliła. Sam wychowany w ubóstwie doskonale rozumiał potrzeby społeczne, w tym konieczność edukacji szczególnie najbiedniejszych grup społecznych. Będąc duszpasterzem na Kresach, angażował się w organizację Uniwersytetu Ludowego. Bóg dla niego był Bogiem wszystkich, dlatego współpracował z innymi grupami etnicznymi II RP. Nawet jak trzeba było, potrafił zastąpić popa. Podczas II wojny światowej został kapelanem AK. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Radzie Pomocy Żydom Żegota dostarczał katolickie metryki. Po upadku Powstania dobrowolnie wywieziony na roboty do Niemiec, gdzie w ten sposób mógł wspierać Polaków. Po wojnie w Słupsku założył pierwszy w Polsce Dom Samotnej Matki. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych związany z opozycją demokratyczną. Założyciel KOR - u. Z księdzem Czesławem Białkiem reaktywował zlikwidowaną przez komunistów organizację Patronat pomagającą więźniom. Znaczną część powojennego życia był związany z zakładem dla ociemniałych w Laskach. To miejsce bardzo ważne dla polskiej inteligencji w okresie powojennym. Ostatnie lata życia spędził w osamotnieniu pod opieką zakonnic na warszawskim Powiślu. Co dzisiaj z postawy, doświadczenia życiowego, z całego dorobku księdza Ziei jest dla nas ważne. Co nas może i powinno inspirować? Goście: prof. Jerzy Eisler historyk, dyrektor warszawskiego oddziału IPN, Piotr Zaremba publicysta, pisarz, dziennikarz, historyk

wstecz