TVP Historia - 2023-06-09 21:00

film dokumentalny

W 1947 roku w Polsce mieszkało dwadzieścia pięć milionów obywateli. Służba bezpieczeństwa, wraz w podległymi jej formacjami militarnymi liczyła dwieście pięćdziesiąt tysięcy etatowych funkcjonariuszy, czyli co setny obywatel naszego kraju był pracownikiem aparatu represji. Ta ćwierćmilionowa armia obrońców totalitarnego systemu nie próżnowała. Gdy w 1956 roku rozwiązywano Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, na listach osób podejrzanych politycznie znajdowało się aż sześć milionów nazwisk. Co piąty mieszkaniec Polski, wliczając starców i niemowlęta! Tymczasem wolna, demokratyczna Europa nie ryzykowała własnego spokoju dla ludzi żyjących po wschodniej stronie żelaznej kurtyny. Jałtański podział kontynentu ustanowiony w 1945 roku przez Wielką Trójkę obowiązywał nadal. Zdawało się, iż trwać będzie wiecznie. I choć wielu marzyło o upragnionej suwerenności, tylko niektórzy wierzyli uparcie, że Polakom uda wybić się na niepodległość. W tytule filmu Krystyny Mokrosińskiej i nieżyjącego już Gabriela Meretika - francuskiego korespondenta pracującego w Polsce - "solidarność" pisana jest małą literą. Bo to nie nazwa związku zawodowego, społecznego ruchu, czy też organizacji, lecz określenie wartości etycznej, zwykłej ludzkiej solidarności w działaniach i zamierzeniach. Dokument otwiera prolog przedstawiający konsekwencje porozumień na Krymie zawartych bez wiedzy, udziału i akceptacji mieszkańców kraju, który w działaniach wojennych poniósł najcięższe proporcjonalnie do liczby ludności straty. Dalsza część filmu jest prezentacją wydarzeń prowadzących konsekwentnie do upadku porządku jałtańskiego. Owe kalendarium przemian rozpoczyna się w roku 1979. Wtedy właśnie komunistyczna propaganda chlubiła się najwyższym w dziejach PRL wydobyciem węgla oraz liczebnością Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której szeregi przekroczyły trzy miliony członków. Znacznie oględniej eksponowano inny powód do narodowej dumy - wybór Polaka na Stolicę Piotrową. Ale gdy w ósmym miesiącu swego pontyfikatu Jan Paweł II odwiedził ojczyznę i przemówił do rodaków, co bystrzejści z "utrwalaczy" systemu pojęli, że system zaczyna się kruszyć. Nim runął ostatecznie, nim Polska powróciła do rodziny wolnych narodów świata, Polacy doświadczyli wielu trudnych prób, z których najcięższą były tragiczne wydarzenia stanu wojennego. Dni bólu, hańby, walki, wreszcie zwycięstwa, przedstawiają autorzy przejmującego dokumentu, korzystając, między innymi, z unikatowych, nigdy dotąd niepokazywanych w Polsce materiałów filmowych z całego świata.

wstecz