TVP Historia - 2023-06-02 20:30

felieton

W cyklu "Teatr Historii", łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do sztuki Agnieszki Lipiec - Wróblewskiej "Gry operacyjne" w reżyserii autorki (2009), gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, publicysta; FINA, red. nacz. kwartalnika Pleograf) będzie Adam Hlebowicz (historyk, dziennikarz, publicysta; dyrektor Biura Edukacji Narodowej w Instytucie Pamięci Narodowej). Peter Raina, zanim na początku lat '60 XX wieku przyjechał do Polski, by za namową przyjaciół pisać doktorat na Uniwersytecie Warszawskim, miał już za sobą studia na Oxfordzie. W tamtych latach w kraju nad Wisłą, Hindus - na dodatek syn wysoko postawionego urzędnika w Kaszmirze - był postacią nader egzotyczną i budzącą duże zainteresowanie. Nic dziwnego, że zwrócił na siebie uwagę także wywodzącej się ze szlacheckiego rodu, pięknej studentki arabistyki, z którą poznali się podczas party zorganizowanego przez znajomych z uczelni. Szybko uległ urokowi eterycznej blondynki i niebawem stali się z Basią nierozłączną parą. Raina od momentu przybycia do Polski angażował się działalność opozycyjną wobec komunistycznej władzy. Dzięki licznym znajomościom w środowisku naukowym i uniwersyteckim był w bliskim kontakcie z dysydentami. Udzielił poparcia profesorowi Leszkowi Kołakowskiemu po jego słynnym wykładzie w 1966 roku. Ceną był niestety nakaz opuszczenia Polski połączony z zakazem wjazdu na teren kraju. Razem z Basią wyjechali do Berlina Zachodniego, gdzie wzięli ślub. W Berlinie mieszkanie małżeństwa Rainów stało się centrum kontaktowym opozycjonistów z polskiego środowiska emigracji politycznej. Peter oddał się działalności publicystycznej, pisał dużo o sytuacji w Polsce, m.in. o działalności dysydentów oraz o ucisku doznawanym przez Kościół ze strony reżimowych władz. Barbara pracowała w swoim fachu, jako arabistka, często pomagała też mężowi w kontaktach z opozycjonistami pozostającymi w kraju. Peter Raina w swojej książce "Bliski szpieg" wspomina małżeństwo i życie rodzinne jako wręcz sielankowe. Szczęście urwało się nagle, gdy żona Petera zmarła na zawał w wieku zaledwie 40 lat. Wiele lat później, po przemianach ustrojowych w Polsce, Peter Raina przyjechał do Warszawy, by w wyniku uzyskania od IPN statusu osoby pokrzywdzonej, zapoznać się ze swoimi aktami przejętymi z archiwów Służby Bezpieczeństwa. Jakie było jego zaskoczenie, gdy odkrył, iż agentem donoszącym na niego bezpiece, była... jego żona, Barbara. Robiła to chętnie i często, ale zagadką pozostaje pytanie: dlaczego? Akta wskazują na chęć zysku i lojalność wobec PRL. Wiadomo jednak, że w esbeckich papierach zdarzało się też niemało mylących śladów, nie pozwalających na jednoznaczną interpretację zawartych w teczkach dokumentów. Bez ich autorów nie da się rozwikłać tajemnicy motywacji Barbary, która za życie w permanentnym kłamstwie płaciła ciągłym napięciem, co prawdopodobnie przyczyniło się rozstroju jej zdrowia i - być może - doprowadziło do jej nagłej śmierci.

wstecz